شش سیگما و نقش آن در افزایش بهره وری

شش سیگما و نقش آن در افزایش بهره وری

سیگما (σ)

سیگما (σ) حرف هیجدهم از حروف الفبای یونانی و از شاخصهای مهم پراکندگی به نام انحراف معیار و در واقع مقیاسی برای سنجش انحراف است.
سیگما بیانگر آن است که یک فرآیند چه اندازه از حالت مطلوب خود منحرف شده است، لذا در واقع استعاره ای است برای دقت فوق‌العاده در کاهش هزینه‌های کیفیت. استعاره‌ای که اهمیت محاسبات دقیق در فرآیند تولید و ارایه خدمات را مورد تاکید قرار می‌دهد.

پیشینه شش سیگما

نخستین بار شش سیگما در سال 1980 مطرح گردید و شرکت های بزرگ آمریکا (همچون موتورولا) آن را سرلوحه عملکرد خود قرار دادند و دستاوردهای علمی ارزنده ای نیز داشتند. این روش بعدها مورد توجه اروپایی ها و ژاپنی ها قرار گرفت.
نام شش سیگما را به بیل اسمیت در دهه هفتاد نسبت می دهند. وی هم اکنون پدر شش سیگما خوانده می شود.

شش سیگما چیست ؟

یک روش جامع بهبود اثربخشی سازمانی است که در درون خود از ساختار، برنامه و ابزارهای توانمند مدیریت کیفیت برخوردار است.
به معنی تلاش برای نزدیکی هرچه بیشتر به درجه تکامل و برتری در تولید و ارائه خدمات است.
بهبود رضایت مشتری است که دستیابی به این هدف از راه کاهش و از بین بردن ضایعات محصولات یا خدمات دارای نقص امکان پذیر است.

شش سیگما؟

• یک فلسفه است چون به کمک آن خطای کمتری در کار ایجاد می گردد ؛
• یک اندازه گیری آماری است چون به دقت اندازه گیری محصول , خدمت و فرآیند کمک می کند ؛
• یک ابزار اندازه گیری است چون سیستم اندازه گیری ایجاد می کند ؛
• یک استراتژی تجاری است ، چون کیفیت بالا ، هزینه را کاهش می دهد .

شش سیگما یعنی رسیدن به سطحی از کیفیت تولیدات و ارایه خدمات که خطای فرآیندهای کاری به میزان 3/4 در یک میلیون موقعیت کاهش یابد .
شش سیگما در واقع معرف روش شناسی سیگماها است. این به آن معنا است که شش سیگما هدفی مشخص است که بایستی از مراحل و سطوح قبلی سیگماها بگذرد ( 1سیگما به 6سیگما ).
برای سازمانی که این رویکرد را دنبال می کند ابتدا ورود به حوزه سیگماها و تعیین وضعیت موجود و سپس طی مراحل بهبود تا رسیدن نهایی به سطح شش سیگما 3/4 خطا در میلیون فرصت برنامه ریزی می گردد .

اهداف اساسی (Six Sigma)

اهداف شش سیگما در سازمان که بسیار صریح و مورد تاکید است عبارتند از :

• افزایش سهم بازار
• کاهش استراتژیک هزینه ها
• رشد سود نهایی

ابزارها و روشهای (6 σ)

گرچه روش ها و ابزارهای شش سیگما بسیاری از ابزارهای آماری را که در سایر اقدامات بهبود کیفیت به کار گرفته است در برمی گیرد، اما بطور کلی همه این ابزارها در قالب دو روش سیستماتیک پروژه یی مورد استفاده قرار می گیرند:

روش DMAIC
روش DMADV

روش DMAIC

DMAIC روش سیستماتیک و منظمی است برای حل مسائل و پیشبرد پروژه ها ی شش سیگما. چرخه DMAIC یک متدولوژی نتیجه گرا می باشد.
DMAIC مخفف کلمات :
Define – تعریف اهداف پروژه و قابلیت ارائه به مشتری
Measure – اندازه گیری عملکرد فعلی فرآیند
– Analyze تجزیه و تحلیل علل ریشه ای بروز عیوب
– Improve بهبود فرآیند مورد بررسی از نظر حذف عیوب
Control – کنترل عملکرد آتی فرآیند

فاز یک : تعریف (Define)

در فاز تعریف ، اهداف و مرزهای پروژه بر اساس آشنایی مجریان پروژه از اهداف تجاری سازمان ، نیازهای مشتری و فرایندی که برای رسیدن به سطح سیگما لازم است بهبود داده شود ، تعیین می گردد .

ابزارهاییکه اغلب در فاز تعریف استفاده می شوند عبارتند از :

تحلیل ذی نفعان : برای کاهش مقاومت در برابر تغییرات هنگام پیاده سازی بهبود ها ، لازم است که خیلی سریع ، ذی نفعان پروژه مشخص شده و برنامه ای برای ارتباط با هر کدام از انها تدوین شود .

2.SIPOC : نقشه کلی فرایند است که شامل تامین کنندگان Supplier) )، ورودیها Input) )، فرایند Process) )، خروجیها Outputs) ) و مشتریان Customers) ) می باشد . براساس خروجی فرایند در مورد کیفیت قضاوت می شود . کیفیت خروجی فرایند با تحلیل ورودیها و متغیرهای فرایند بهبود داده می شود

3. صدای مشتری –voice of customer) ) VOC : برای توضیح نیازهای مشتری و درکی که مشتری از محصول یا خدمت ارائه شده توسط سازمان دارد به کار می رود .

4. نمودار وابستگی : نمودار وابستگی ابزاری است که اظهارات افراد را در گروههای مرتبط سازماندهی می کند .

5. مدل ‏کانو : تحلیل و درک نوع نیازمندیهای مشتری .

6. بازده کلی : روشی جهت تعیین بازده فرایند جاری .

7. درخت CTO– CTQ : Critical To Quality ) ) : مشخصه های بحرانی کیفیت ابزاری است که صدای مشتری را به نیازمندی های کیفی محصول یا خدمت تبدیل می کند.

فاز دو : اندازه گیری

در این فاز، هدف این است که با ایجاد درک واقعی از مشکلات و شرایط فرایند موجود ، مکان یا منابع مشکلات به دقت مشخص گردد.

ابزار های مورد استفاده در فاز اندازه گیری :

1. برنامه جمع آوری داده ها
2. فرم های جمع آوری داده ها ، نمودارهای کنترل
3. نمودارهای فراوانی
4. نمودارهای سری های زمانی
5. ماتریس اولویت بندی
6. نمونه گیری
7. طبقه بندی
8. نمودارهای پارتو

فاز سه: تجزیه و تحلیل

در این فاز تئوری هایی در مورد علل ریشه ای ایجاد شده و با استفاده از داده ها سنجیده می شوند و در نهایت علل ریشه ای مشکلات شناسایی می شوند .
علل شناسایی شده ، پایه ای را برای ارائه راه حل ها در فاز بعدی ( فاز بهبود ) شکل می دهند .

ابزارهای مورد استفاده در فاز تحلیل

• نمودار وابستگی
• طوفان فکری
• نمودارهای علت و معلول
• نمودارهای کنترل
• فرم های جمع آوری داده
• برنامه جمع آوری داده
• نمودار های فراوانی
• آزمون های فرض

• نمودار پارتو
• تحلیل رگرسیون
• متدولوژی سطح پاسخ
• نمونه گیری
• نمودارهای پراکنش
• نمودارهای فراوانی طبقه بندی شده

فاز چهار : بهبود

در فاز بهبود برای عللی که در فاز قبل بررسی بررسی شد ، راه حل هایی ارائه می گردد ، این راه حل ها پیاده سازی شده و در نهایت نتایج آنها ارزیابی می گردند .

ابزارهای مورد استفاده در فاز بهبود

• طوفان فکری
• اجماع ( توافق عمومی)
• تکنیک های خلاقیت
• جمع آوری داده ها
• طرح آزمایشات
• نمودارهای جریان
• آزمون های فرض
• ابزارهای برنامه ریزی
• تحلیل ذی نفعان

فاز پنج : کنترل

در طول فاز بهبود راه حل به طور آزمایشی اجرا شده است و برنامه ریزی های لازم برای اجرای راه حل به طور کامل انجام شده است .
ارائه راه حل برای یک مشکل تنها بطور موقتی مشکل را برطرف می سازد . کاری که در فاز 5 یعنی فاز کنترل انجام می شود ، حصول اطمینان از حل مشکل و در نهایت اینکه روش های جدید به مرور زمان بهبود داده می شوند .

چرخه DMADV درادامه

متخصصان رفتار افزایش بهره وری و مدل های سازمانی در شرکت افق پویان توسعه آماده ارائه خدمات تخصصی در این زمینه به شما می باشند.

بعضی از خدمات شرکت افق پویان توسعه عبارتند از:

واحد مستقل خدمات مدیریت ارزیابی و ارزش گذاری

خدمات مشاوره استراتژی

خدمات مشاوره مدل کسب و کار

خدمات مشاوره قیمت گذاری

خدمات مشاوره خرید، ادغام و مشارکت

خدمات مشاوره مدیریت برند

ادج استراتژی به عنوان نیاز روز

شرح مختصر:
شش سیگما و نقش آن در افزایش بهره وری، یک روش جامع بهبود اثربخشی سازمانی است که در درون خود از ساختار، برنامه و ابزارهای توانمند مدیریت کیفیت برخوردار است.

ترجمه: BusinessTK

Keywords:
شش سیگما
بهره وری
بهبود
اثربخشی سازمانی
ابزارهای توانمند مدیریت