ابعاد ساختار سازمانی، ایمنی و بهداشت در صنایع سنگ

بررسی رابطه بین ابعاد ساختار سازمانی و وضعیت ایمنی و بهداشت در صنایع سنگ

نویسندگان: حسینی علی, اکبری حسین, بهرامی عباس*, کرمعلی فهیمه

* مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت (SDH)، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران

چکیده: عوامل سازمانی یکی از موارد اساسی ایجاد اعمال نا ایمن و شرایط نامناسب محیط کار هستند. جایی که نقص فنی یا خطای ساده انسانی به تنهایی نمی تواند به عنوان توضیحی در رخداد حوادث باشد.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی رابطه بین ابعاد ساختار سازمانی و وضعیت ایمنی و بهداشت در صنایع سنگ بود. روش پژوهش: این مطالعه توصیفی در سال 1399 در کارخانه های صنایع سنگ شهرک صنعتی محمود آباد اصفهان انجام شد.

برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد ساختار سازمانی رابینز و چک لیست ایمنی و بهداشتELMERI استفاده شد. حجم نمونه شامل 90 کارخانه تولید سنگ بود.

پس از جمع آوری اطلاعات، نمرات هرکدام از پرسشنامه ها محاسبه شده و به مبنای 100 تبدیل شد. برای متغیرهای کمی، آزمون های T مستقل و ANOVA مورد استفاده قرار گرفت.

آزمون کای اسکوئر برای متغیرهای کیفی استفاده شد. برای تحلیل چند متغیره، رگرسیون خطی چندگانه انجام شد.

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که وضعیت ایمنی و بهداشت می تواند با اصلاح وضعیت ساختار سازمانی بهبود یابد.

سازمان های با پیچیدگی افقی و عمودی، تمرکز، دستورالعمل ها، مکاتبات رسمی، قوانین و مقررات بیشتر، نقش موثری بر وضعیت ایمنی و بهداشت دارند.

کلید واژه: ایمنی بهداشت ساختار سازمانی صنایع سنگ

ابعاد ساختار سازمانی

مقدمه:

براساس اعلام سازمان بین المللی كار، سالانه 337 میلیون حادثه شغلی در سراسر جهان رخ می دهد و در نتیجه این حوادث، 2 میلیون و 31۰ هزار نفر فوت می كنند و 16۰ میلیون نفر زخمی می شوند. خسارت مالی ناشی از حوادث شغلی 1.2 تریلیون دلار برآورد می شود.

این در حالی است كه سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند كه فقط 25 درصد از آسیب های ناشی از كار و 5 درصد بیماری در منطقه ثبت شده است همچنین برآورد شده است كه صدمات ناشی از كار سالانه بیش از 13۰ میلیارد دلار برای ایالات متحده هزینه دارد.

هزینه های ناشی از حوادث شغلی در بخش هزینه های مستقیم، شامل هزینه های درمانی، معلولیت، غرامت و هزینه های دادگاه می باشد و هزینه های غیرمستقیم، شامل از دست دادن روزهای كاری، مكث در تولید پس از حادثه، آسیب به ماشین آلات یا توقف استفاده از این ماشین ها و همچنین از دست دادن اعتبار برای شركت بوده كه در بسیاری از مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است.

تجزیه و تحلیل مطالعه ای مربوط به هزینه ها و برنامه های پیشگیری در محل كار نشان داد كه به ازای هر یک دلار هزینه ای كه صرف برنامه های جامع سلامت و پیشگیری در محل كار می شود، هزینه های پزشكی 3.27 دلار و هزینه های غیبت از كار 2.73 دلار كاهش می یابد.

در محیط های شغلی كنونی جایی كه نقص فنی یا خطای ساده انسانی نمی تواند توضیحی در رخداد حوادث بزرگ باشد، عوامل سازمانی به طور بالقوه می تواند باعث ایجاد شرایط ناایمن شده و در ایجاد اعمال ناامن تاثیرگذار باشد.

در مطالعات گذشته، برخی از عوامل سازمانی شامل توانمندسازی و تشویق نیروی كار و نیز روابط خوب كاركنان و مدیریت به عنوان عوامل بهبود دهنده محیط كار شناخته شده است.

یكی از این عوامل تاثیرگذار، ساختار سازمانی می باشد كه الگو، نقشه ارتباطات و تعاملات میان بخش ها و اجزا یک سازمان را برقرار می سازد. در واقع تفاوت در ساختار سازمان ها ناشی از تفاوت در رسمیت، تمركز و پیچیدگی است.

رسمیت به مجموعه مقررات، شرح وظایف، دستورالعمل ها و فرمان هایی كه كاركنان سازمان ها باید آنها را اجرا نمایند، اطلاق می گردد. پیچیدگی به میزان پراكندگی و تلفیق در داخل سازمان مربوط می شود و تمركز به مفهوم تصمیم گیری رسمی در یک فرد، واحد یا سطح سازمان است.

در مطالعه Wilsonو همكاران در سال ،2۰۰4 تاثیر ویژگی های كار از جمله سیاست ها، رویه ها و اقداماتی كه سازمان برای بهبود خود در نظر می گیرند، بر سلامت و رفاه كاركنان به خوبی مشخص شده است.

در مطالعه Van Den Berg و همكاران مشخص شد كه عوامل مختلف سازمانی مثل رسمیت و تمركز می تواند به استرس و بیماری های شغلی دیگر منجر شود و استرس منجر به كاهش توانایی كار می شود كه تاثیر منفی بر تولید سازمان می گذارد.

با توجه به رشد جمعیت، تقاضا برای سنگ و فرآوردههای سنگی به عنوان مصالح ساختمانی و مواد خام برای ساخت جاده ها، ساختمان ها، پل ها و غیره به صورت قابل توجهی رشد كرده است.

همچنین در این صنایع بی احتیاطی و عدم رعایت ایمنی و اصول بهداشت محیط كار می تواند منجر به حوادث جبران ناپذیری شود. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین ابعاد ساختار سازمانی و وضعیت ایمنی و بهداشت در صنایع سنگ مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت.