مشاوره مدیریت بندر ماهشهر

بندر ماهشهر

بندر ماهشَهر مرکز شهرستان بندر ماهشهر در استان خوزستان است. ماهشهر کنونی شامل دو بخش یعنی ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی است.

بندر ماهشهر از معدود شهرهای ایران است که دارای خور (شاخه‌ای از دریا در خشکی) می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها خور موسی نام دارد که از نظر استراتژیک و اقتصادی بسیار حائز اهمیت است.

منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر شامل چندین پتروشیمی به نام‌های تخت جمشید، اروند، امیرکبیر، بوعلی سینا، خوزستان، رجال، تندگویان، غدیر، فن‌آوران، کارون،

لاله، مارون و نوید زر شیمی می‌باشد که بندر ماهشهر را به مهم‌ترین پایگاه پتروشیمی در ایران پس از عسلویه تبدیل کرده‌است.

تاریخ معاصر

ندر مهشور (ماهشهر) در دوره صفویه و پس‌از آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامده‌است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر مهشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان پیشین خود را از دست داده معرفی می‌کند.

بندر ماهشهر با احداث راه‌آهن سراسری و تأسیس و توسعه بندر شاپور جان دوباره گرفت. پس از آن، به این بندر برای صدور نفت خام توجه شد

و به‌تدریج با کشیده شدن لوله‌های نفت ـ که نفت را از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آنجا به بندر ماهشهر می‌رساند ـ و با ایجاد مخازن نفت، روبه آبادانی گذاشت صدور نفت خام از این بندر در ۱۳۲۴ خورشیدی آغاز شد.

در ۱۳۳۷ خورشیدی، شرکت‌های عامل نفت ایران بندر دیگری برای صدور نفت خام در جزیره خارک ایجاد کردند و سپس با اجرای طرحی به نام «چم»، بندر ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در کنار خورموسی

و دسترسی بهتر نفتکش‌ها برای ترابرد و صدور فراورده‌های نفتی پالایشگاه آبادان انتخاب و به بندری مجهز و امروزی تبدیل گردید.

در ۱۳۳۸ ش، حدود ۳۰۰، ۱ کشتی نفتکش تقریباً ۰۰۰، ۷۰۰، ۲۶تن نفت خام بارگیری کردند که بخش بزرگ‌تر آن از منطقه آغاجاری با خطوط لوله به این بندر ارسال و از آنجا به خارج از کشور صادر می‌شد.

برای انتقال ۳۸ نوع فراورده نفتی با چهار خط لوله عمده تا بندرماهشهر، تغییرات عمده‌ای در شبکه جریان نفت و مخازن صورت گرفت. یک مرکز جدید نظارت بر خط لوله مجهز به وسایل مراقبت خودکار، شبکه دقیق مخابرات،

و ۳۸ مخزن جدید برای ذخیره کردن فراورده‌های نفتی ساخته شد؛ تسهیلات برای لوله‌کشی و تلمبه و بارگیری، مخلوط‌کننده فراورده‌های نفتی، شبکه نظارت و مراقبت مجهز ایجاد شد.

امروزه به جای آنکه نفت خام منطقه آغاجاری به بندر ماهشهر انتقال داده شود، فراورده‌های نفتی آبادان از طریق خط لوله به این مرکز حمل می‌شود.

اجرای طرح چم و ایجاد تأسیسات عظیم، موجب بازدهی بیشتر صدور فراورده‌های پالایشگاه آبادان و کوتاهتر شدن زمان ورود و خروج کشتی‌ها و دسترسی بهتر به نفتکش‌ها و سرعت بارگیری در مقایسه با آبادان شده‌است.

در ۱۳۷۶ ش، حجم تخلیه و بارگیری نفتی بندرماهشهر ۰۰۰، ۹۳۶، ۱۳ تن بود. توسعه و ترقی بندر، موجب توسعه خدمات و تجهیزات شهری و افزایش مهاجرپذیری شهر شده،

و این تغییرات به تغییر بافت شهر و پیدایش بافت جدید با خانه‌های نوساز برای کارکنان شرکت نفت و پتروشیمی و فعالیت‌های وابسته، انجامیده‌است.

راه‌های دسترسی زمینی و هوایی به این شهرستان، به ترتیب شامل آزادراه خلیج فارس (اهواز-ماهشهر) از سمت شمال، جاده بهبهان – امیدیه – ماهشهر

از سمت شرق، جاده آبادان – ماهشهر از سمت غرب و جاده دیلم – هندیجان – ماهشهر از سمت جنوب می‌باشد. همچنین راه‌آهن سراسری و فرودگاه واقع شده در مجاورت جاده امیدیه – ماهشهر – سربندر از دیگر مسیرهای دسترسی به مرکز این شهرستان است.

صنعت

منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر

صنعت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده است که می‌توان آن را پیشروی صنعت آینده جهان تلقی نمود.

بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور می‌باشد. منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در سال ۱۳۷۶ در زمینی به میزان۲۶۰۰ هکتار تأسیس و اینک حدود۲۰ پتروشیمی در آن فعال می‌باشد.

با توجه به اصل ۴۴ بیشتر پتروشیمی‌های منطقه به بخش خصوصی واگذار یا در حال واگذاری است.

پتروشیمی‌های فعال در بندر ماهشهر

شرکت پتروشیمی مارون، شرکت پتروشیمی بندر امام خمینی (BIPC)، شرکت پتروشیمی رازی، سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، شرکت پتروشیمی خوزستان، شرکت پتروشیمی شهید تندگویان،

شرکت پتروشیمی کارون، شرکت پتروشیمی فارابی، شرکت پایانه‌ها و مخازن پتروشیمی، شرکت پتروشیمی اروند، شرکت پتروشیمی غدیر، شرکت پتروشیمی فجر، شرکت پتروشیمی امیرکبیر، شرکت پتروشیمی رجال،

شرکت پتروشیمی فن‌آوران، شرکت پتروشیمی لاله، شرکت کالای پتروشیمی، شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی

شهرک‌های صنعتی بندر ماهشهر

یکی دیگر از ویژگی‌های صنعتی شهرستان بندر ماهشهر وجود شهرک‌های صنعتی بندر ماهشهر و بندر امام خمینی (ره) در زمینی به مساحت ۱۰۰۰ هکتار بوده که می‌تواند نقش بسزایی در اشتغال منطقه ایفا نماید.

در شهرک صنعتی بندر ماهشهر و بندر امام خمینی بیش از ۴۰ کارگاه فعال می‌باشد.

ازجمله صنایع بخش خصوصی که با سرمایه‌گذاری خود در منطقه اقدام به تأسیس آن نموده‌اند می‌توان به کارخانه لوله سازی، شرکت صنعتی نوید زر شیمی، شرکت صنعتی شیمی بافت، کارخانه خرما، ساخت و تولید پودر ماهی و کارخانه آرد جنوب شرق و غیره اشاره نمود.

بندر صادراتی

بندر صادراتی ماهشهر در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات فراورده‌های مواد نفتی دارد.

قبل از سال ۱۹۶۶ میلادی بندرصادراتی ماهشهر مختص صادرات نفت خام منطقه آغاجاری بود که توسط خطوط لوله به مخازن بندرصادراتی انتقال و سپس به اسکله‌های بندرصادراتی برای صادرات پمپاژ می‌گردید.

در سال ۱۳۴۶بندرصادراتی ماهشهر جهت صادرات فراورده‌های پالایشگاه آبادان مدنظر قرار گرفت. بندرصادراتی ماهشهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پالایشگاه قرار گرفته و انواع فراورده‌ها از طریق خطوط لوله به منطقه مخازن ماهشهر انتقال، انباشت و سپس صادر می‌گردد.

بندر صادراتی دارای ۶ اسکله عملیاتی یک اسکله تعمیراتی و یک اسکله باری می‌باشد که صادرات (نفت‌کوره، نفتا، میعانات گازی) و واردات (بنزین سوپر، بنزین، نفت گاز) در بخش خارجی و جابجایی فراورده به بنادر و جزایر داخلی از طریق این اسکله‌ها انجام می‌پذیرد.

ساماندهی و توسعه این بندر صادراتی توسط ماشین‌سازی اراک در یک مدت ده ساله انجام شد.

دانشگاه‌ها

دانشگاه آزاد اسلامی، ۲ دانشگاه پیام نور و دانشگاه صنعتی امیرکبیر واحد ماهشهر چهره شهر را به صورت یک محیطی علمی نمایان می‌کند.

دانشگاه آزاد اسلامی دارای ۸ هزار دانشجو و ۶۵ رشته در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری بوده که یکی از ۳ واحد دانشگاهی مهم دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان محسوب می‌شود.

دانشگاه امیرکبیر واحد ماهشهر دارای ۵۰۰ دانشجو و ۹ رشته در مقاطع تحصیلی کارشناسی تا دکتری بوده که تحصیلات خود را در آن انجام می‌دهند.

دانشگاه پیام نور بندر ماهشهر و بندر امام خمینی دارای ۳۵۰۰ نفر دانشجو و ۲۶ رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی فعال می‌باشند. همچنین تعداد استادان هیئت علمی حدود ۳۰۰ نفر بوده که در دانشگاه‌های شهرستان مشغول به تدریس می‌باشند.